متن مرتبط با «درباره» در سایت شیوهٔ نقد کتاب قدمایی: کتاب اسرار الشهادت نوشته شده است
میزگرد «فرهیختگان» با جبار رحمانی و محسن صبوریان درباره دین و وقایع 1401: جامعه نمی‌خواهد بی‌دین باشد
گفتگویی به میزبانی روزنامه فرهیختگان با دکتر جبار رحمانی داشتم در مورد نقش دین در ناآرامی‌های موسوم به زن-زندگی-آزادی. این گفتگو در صفحات ۱۴ و ۱۵ و ۱۶ روزنامه ۲۲ اسفند ۱۴۰۱ منتشر شد. محمدحسین نظری، خبرنگار: یکی از جنبه‌هایی که در ماه‌های گذشته درباره حوادث 1401 در گفت‌وگوها کمتر به آن پرداخته شده، سویه‌های دینی این حوادث بوده است. سوال این است که آیا پایگاه‌های دینی و دین به‌مثابه مرجع بیرونی نسبتی با این حوادث داشت و آیا از رفتارها، شعارها و مواضع لیدرها و کنشگران این حوادث می‌توان نکته‌ای در این باره استنتاج کرد؟ آیا حوادث اخیر به معنی گرایش عموم جامعه ایران به بی‌دینی است؟ برای پاسخ به این سوالات سراغ محسن صبوریان، عضو هیات‌علمی دانشکده علوم اجتماعی تهران و جبار رحمانی عضو هیات‌علمی موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم رفتیم. مشروح این نشست را در ادامه از نظر می‌گذرانید. به‌عنوان مقدمه خوب است از هر دو بزرگوار بپرسیم که دین در اعتراضات اخیر چه جایگاهی داشته و میان جریانات اخیر و دین چه نسبتی برقرار است و ریشه این نارضایتی‌ها و اعتراضات چه نسبتی با دین داشته است؟ جبار رحمانی به نظر من باید از چند وجه به این مساله نگاه کنیم؛ وجه اول این است که آیا این مناقشه محتوا و هدف دینی داشت یا نه؟ وجه دوم این است که اقشاری که درگیر این مناقشه و جنبش بوده‌اند چه آنهایی که از طریق این جنبش به وضعیتی تحمیلی اعتراض داشته‌اند و چه آنهایی که به‌واسطه موقعیت یا عقایدشان درمقابل این جنبش قرار گرفته‌اند، آیا هویت دینی و سبک‌های دینداری خاص خود را دارند یا نه؟ من از این دو وجه به قضیه نگاه می‌کنم. در تحلیل‌ها دیده‌ام که برخی این جنبش را به نزاع بین دین و بی‌دینی و, ...ادامه مطلب
گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب دربارهٔ کتاب «تکوین نهاد مرجعیت تقلید شیعه»
متن ادامه گفتگوی مکتوبی است با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) که ۱۸ مرداد ۱۳۹۸ در پایگاه اینترنتی این خبرگزاری منتشر شد. متن این گفتگو در ادامه آمده است. عکس استفاده شده در خبر مربوط به چلسه‌ای است که سا, ...ادامه مطلب
دربارهٔ مدخل سید جمال‌الدین اسدآبادی در دبا، نوشتهٔ سید جواد طباطبایی
دربارهٔ زادگاه سید جمال‌الدین حسینی اسدآبادی میان محققان اختلاف است. معمولاً ایرانیان او را ایرانی و افغانیان او را افغانی می‌دانند. ادوارد براون و برخی دیگر از نویسندگان اروپایی او را ایرانی می‌دانند. خود او هم معمولاً خود را افغانی معرفی می‌کرده است، حال به ملاحظهٔ وضعیت تشیع در جهان اسلام یا چیز دیگر. آنچه مقبول‌تر است ظاهراً ایرانی بودن اوست، با این حال سخن قطعی از دو دههٔ اول عمر سید نمی‌توان گفت. سید جواد طباطبایی مدخل مربوط به سید جمال را در دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی نوشته است. مدخلی برگزیده. آنچه عجیب و در عین حال جالب است این بخش مدخل است: محیط طباطبایی در تحقیقاتی که دربارۀ سید کرده، با بیان این نکته که در هرات محلی به نام اسدآباد وجود ندارد و 35 سال جست و جوی او به نتیجه‌ای نرسیده، این نکته را نیز یادآور شده است که در دیداری از افغانستان در 1356ش از فضلای آن کشور دربارۀ اسعدآباد ــ یا شیرکده‌ای که در برخی از منابع عربی سید را به آن محل نسبت داده‌انـد ــ پرسش کرده، اما کسی نتوانسته است «محل معینی را به چنین اسم و رسمی در روی نقشه، و مدرکی» دال بر وجود چنین محلی به او نشان ده, ...ادامه مطلب
قرآن و بنیان‌های نظم اجتماعی - بحثی دربارهٔ آیهٔ ۲۱۳ سورهٔ مبارک بقره
مقالهٔ «قرآن و بنیان‌های [تاریخی] نظم اجتماعی: بحثی دربارهٔ آیهٔ ۲۱۳ سورهٔ مبارکهٔ بقره»، در شمارهٔ ۱۹، تابستان ۱۳۹۳ مجلهٔ معرفت فرهنگی-اجتماعی چاپ شده است. این مقاله در همایش علامه طباطبایی و تفسیر المیزان که به همت مؤسسهٔ آموزشی و پژوهشی امام خمینی برگزار شد، ارائه شد. متن کامل مقاله در سایت مجله قابل دسترس است. چکیده: با استناد به آیات قرآن می‌توان نشان داد که یکی از مهم‌ترین اهداف بعثت انبیا، وضع قوانین اجتماعی برای رفع اختلافات انسانی در امور دنیوی و دعوت آنان به سعادت و امر اخروی است. درخور توجه است که حکمایی همچون ابن‌سینا نیز در بحث سیاسات, ...ادامه مطلب
